....

ΤΟ ΕΘΙΜΟ “ΡΟΥΣΟΥΛΙΕΣ” … ΤΗΣ ΓΡΙΒΑΣ ! (VIDEO PHOTOS)

Η καταβολή του έθιμου “Ρουσουλίες”  πηγαίνει πολλές δεκάδες εκτοντάδων χρόνια πίσω, στην  εποχή του Βυζαντίου και στις ομάδες των αρματωλών.

Οι αρματωλοί, αρματολοί  (ή «οπλισμένοι άνθρωποι«) ήταν τοπικοί Έλληνες χωρικοί που λειτούργησαν ως στρατιωτικές και αστυνομικές μονάδες κυβερνώντας τα βυζαντινά εδάφη, κατ΄ αρχάς.

Ιστορικά το όνομα εμφανίζεται κατά τον 15ο αιώνα επί των Βενετών που μίσθωναν φρουρές Ελλήνων μαχητών στους οποίους και ανέθεταν την φύλαξη των κτήσεών τους στον ελλαδικό χώρο.
Στην πραγματικότητα, η φεουδαρχία κάτω από την οποία οι στρατιωτικές/αστυνομικές μονάδες αυτές άνηκαν, διατήρησαν τα καθήκοντά τους σε αντάλλαγμα των τίτλων του εδάφους. Μετά τη κατάκτηση του ελλαδικού χώρου από τους Τούρκους το σύστημα αυτό ακολούθησαν και οι νέοι κατακτητές αναθέτοντας στους αρματολούς (ή καπετάνιους) την ασφάλεια και την ειρήνη (ησυχία) στις ορεινές και δυσπρόσιτες ή και ανυπότακτες περιοχές όπου η αντίσταση στη ξενική εξουσία εκδηλωνόταν με ληστείες ή αυθαιρεσίες των “κλεφτών”, πολλοί εκ των οποίων μετατάχθηκαν στις τάξεις των αρματωλών κατόπιν συνθήκης με τους Τούρκους, παρέχοντας σ΄ αυτούς πολλά και μεγάλα προνόμια.
Έτσι η Μακεδονία, η Θεσσαλία, η Ήπειρος, η Ακαρνανία και η Αιτωλία (ιδίως τα Άγραφα) απέβησαν οι κυριότερες έδρες των αρματωλών, γι΄αυτό και το έθι,ο συνναντάται ως επί το πλείστον στις περιοχές αυτές.

Οι Καπετάνιοι, στην προσπάθεια τους να ενισχύσουν τη δύναμη τους, που είχε άμεση σχέση με τα εδάφη που διοικούσαν, συχνά πήγαιναν σε άλλα χωριά προκαλώντας τον καπετάνιο της άλλης ομάδας σε μονομαχία. Ο νικητής αυτής θα έπαιρνε τα εδάφη του ηττημένου και τα παλληκάρια του. Η τακτική αυτή ήταν η επιβεβλημένη, καθότι δεν θα μπορούσε να επιτραπεί εντός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εσωτερικός πόλεμος.
Επίσης, εντός της περιοχής δικαιοδοσία τους, οι καπετάνιοι συγκέντρωναν εξαργύρωναν την «Προστασία» τους μέσω φόρους, με την παρουσία των ένοπλων παλληκαριών του.

    Οι “ρουσουλίες”, ως έθιμο της Γρίβα, διαδραματίζεται το 12ήμερο μεταξύ Χριστουγέννων και Φωτών και όπως γίνεται τα νεότερα χρόνια αντικατοπτρίζει το παρελθόν στις δύο παρακάτω πτυχές, ως «Πολεμικό» και ως «Ερανικό» δρώμενο.
Φορεσιά άλα Τούρκα - Ρουσουλίες R2

Εικ. Ρουσούλι (Κύρος Χρ. Κόϊος) (Γρίβα 1925) 


Η πρώτη πτυχή (Πολεμική): Επιτάσσει οι πολεμιστές (Χορευτές του πολιτιστικού συλλόγου Γρίβας) να ντύνονται την παραδοσιακή φορεσιά και να αποχαιρετούν  τις αγαπημένες τους  ώστε να μεταβούν σε άλλα χωριά. Στον αποχαιρετισμό, οι γυναίκες του χωριού (Μητέρες, Κόρες, Αγαπημένες) δένανε τα μαντήλια τους στην μέση και στο στήθος τους, δίνοντας το στίγμα ενθύμησης της έμμεσης παρουσία τους στην επικείμενη μάχη. Ευχή για καλή τύχη και καλή επιστροφή.
Το «Μπουλούκι» μετέβαινε στον Ι.Ν. Αγίου Αθανασίου Γρίβας, τον οποίο διέτρεχε 3 φορές περιμετρικά, και μπροστά στην είσοδο του ναού, εν χορό, ο αρχηγός έπαιρνε την ευλογία από τον Ιερέα, πριν ξεκινήσουν.
.
Όταν το «Μπουλούκι» έφτανε στο χωριό προορισμού, σε ρυθμό πατινάδας,  και μόλις οι αντίπαλες ομάδες συναντηθούν γίνεται η μονομαχία των καπεταναίων. Μία χορευτική πλέον μονομαχία στους ρυθμούς των μουσικών και με χορούς όπως το Πατρούνινο και Μπαμπουγκιόργκιφτσε. Στις ιαχές των πολεμιστών αναδεικνύεται ο νικητής και ο ηττημένος, αποδεχόμενος την ήττα καταβάλει το αντίτιμο σε φιλοξενία ή κεράσματα.

Η δεύτερη  πτυχή (Ερανική): 
Όποτε η εκκλησία του πολιούχου της Γρίβας, Άγιος Αθανάσιος, χρειάζονταν διάφορες επισκευές, προσθήκες ή επεκτάσεις κι αυτές υπερκαλύπταν κατά πολύ τις δυνατότητες των κατοίκων, τότε ανέτρεχαν στο έθιμο, για την συγκέντρωση των χρημάτων.
Η συγκέντρωση των παλικαριών [Χορευτές (Ιερού σκοπού) πλέον του πολιτιστικού συλλόγου Γρίβας, από τον καπετάνιο (Πρωτοχορευτή), γινόταν στον προαύλιο χώρο του Ιερού Ναού Αγίου Αθανασίου Γρίβας.

Μετά την συγκέντρωση των παλικαριών από τον Καπετάνιο, ο Ιερέας του ναού ευλογούσε τον Καπετάνιο και τα παλικάρια του. Έπειτα, με τις Σπάθες υψωμένες κάναν 3 στροφές τρέχοντας τον ναό. Χόρευαν σε κύκλο, με τον Καπετάνιο στην μέση αυτού να τους επιθεωρεί και να χαράσσει 3 φορές τον σταυρό στο έδαφος.
Κατόπιν έβγαιναν, εν χορό από τον Άγιο Αθανάσιο …

… πήγαιναν σε κάθε σπίτι για την συλλογή των δωρεών. Μόλις φτάνανε στις αυλές των σπιτιών, με την συνοδεία μουσικών οργάνων, φωνάζοντας,  καλούσαν τους οικοδεσπότες να δώσουν την προσφορά τους.

 

Εκεί χόρευαν, στις παρακάτω φιγούρες των χορό τους.

  • …με βηματισμό και ελαφρύ τρέξιμο (3αράκια) στον κύκλο και τα σπαθιά σε ύψωση,  πρότασσον ή από τις κάμες.
  • …με επίκυψη στο κέντρο του κύκλου ακουμπώντας την μύτη της σπάθας στο έδαφος.
  • …με είσοδο του καπετάνιου στο κέντρο, γιά επιθεώρηση, επίδειξη δύναμης κι εξύψωση του ηθικού.
  • …με χορό όπου γίνεται στροφή γύρω από τον άξονά τους και Ιαχή.

Εκείνοι τους κερνούσαν, κατ΄ αρχήν και κατόπιν πρόσφεραν, ο κάθε’ ένας ότι μπορούσε, για τον ιερό Ναό.

Έτσι μετά το πέρας της παρουσίας των ¨Ρουσουλίων¨ σε όλα τα σπίτια του χωριού, επέστρεφαν στην εκκλησία, παρέδιδαν τον «έρανο» και διαλύονταν η ομάδα με εντολή του καπετάνιου και τις ευλογίες της εκκλησίας.

σ.σ. Συντάκτη : Βιώνοντας καθημερινά την ξεδιάντροπη κλεψιά της γνήσιας Ελληνικής Μακεδονικής μας κληρονομιάς από τους γείτονες, οφείλω να πω ότι οποιαδήποτε αντιγραφή ή παραποίηση της ανωτέρω Ιστορίας αποτελεί υφαρπαγή.
Βέβαια είναι δύσκολο να αλλάξεις τον ΚΛΕΦΤΗ και δυσκολότερα τον ΣΦΕΤΕΡΙΣΤΗ .

Πρότυπη έρευνα, επιμέλεια Κειμένου-Φωτό …. Χρήστος Αθ. Κόιος

Κατηγορία: 

Σχόλια - Facebook Comments