....

Ο ΚΗΠΟΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

Κυρίες και Κύριοι σας παρουσιάζω τρεις νέους ανθρώπους μέσα από τους οποίους μόνο έμπνευση μπορεί να αναβλύσει για έναν πιο όμορφο κόσμο.

 

Ας αρχίσουμε.
Στο κέντρο του δάσους
Ο κεραυνός
Χτύπησε το πιο ψηλό δέντρο
Μέσα στην σπηλιά κρυμμένος
Ο χάρτης του πιο μεγάλου θησαυρού…

Είμαστε τρεις παιδαγωγοί, η Σαμάνθα, ο Ερμής και η Αγγελική. Ο Κήπος των Παιδιών βρίσκεται στην Παναγίτσα, στους πρόποδες του Καϊμακτσαλάν, είναι ένα απογευματινό πρακτικό εργαστήρι για τα παιδιά του χωριού και της γύρω περιοχής.

Η ιδέα για ένα τέτοιο σχολείο ξεκίνησε πριν από μας, απ’ τους γονείς μας, στο ταξίδι που έκαναν αναζητώντας το κατάλληλο μέρος για να μεγαλώσουν τα παιδιά τους. Το σχολείο μας, μέχρι να πάμε στο σχολείο, ήταν η φύση. Η αποστολή μας, μέχρι να μας βάλουν να γράφουμε εκατό φορές το γιώτα (!), ήταν σαν αναζήτηση κρυμμένου θησαυρού. Ξέρες, κύματα, καταρράκτες σπηλιές και βουνά. Έτσι, ακολουθώντας το ρυθμό των εποχών, τις μέλισσές μας, μελετώντας και καταγράφοντας αγριολούλουδα και πατημασιές άγριων ζώων,  δοκιμάζοντας και κατασκευάζοντας, άρχισε να φαίνεται η επιτυχία μιας τέτοιας μεθόδου και ο σπόρος μιας νέας παιδαγωγικής.

Όταν βρέθηκε ο τόπος δουλεύτηκε και με τα χρόνια μεταμορφώθηκε από άγονο χωράφι σε εύφορο κήπο και τόπο συνάντησης. Εμείς, σερφάραμε με τα playmobil στα αυλάκια του ποτίσματος, φτιάχναμε καλύβες στους θάμνους και βρίσκαμε χαλαζίες στις ανασκαφές μας.

Όμως, όπως στα παραμύθια, τον κάθε θησαυρό φυλάει κι ένας δράκος. Άλλες φορές μας τσουρούφλισε το μάγουλο, άλλες μας έκαψε την κάπα και δύο φορές πήρε μαζί του δύο από τους πέντε ήρωες της ιστορίας, τους γονείς μας.

Αυτή η φωτιά έκρυβε μέσα στις στάχτες της έναν καινούριο θησαυρό: το πετράδι της θέλησης. Το φως αυτού του πετραδιού άρχισε να θρέφει ξανά τον κήπο. Νέοι καρποί προσέφεραν τη δύναμή τους για να συνεχίσουμε.

Τώρα πολεμάμε άλλους δράκους, τη γραφειοκρατία, την ανοησία, την προκατάληψη. Αυτή τη φορά για τον κήπο των παιδιών, μαζί τους, με τρελά σχέδια για το μέλλον!

Στο κέντρο του κήπου
Μια ακτίνα
Θρέφει τον πιο μικρό σπόρο.
Κάτω από το έδαφος σπρώχνει ο βλαστός
Το άνθος συναντά το φως.

1.ΕΞΩΦΥΛΛΟ

Woodworking_3

Woodworking_2

Woodworking_1

Volta_3

Village

Us
School_4

Τι είναι τώρα ο Κήπος των Παιδιών;

Πριν από ένα χρόνο μας παραχωρήθηκε το παλιό νηπιαγωγείο του χωριού από το σύλλογο γονέων και κηδεμόνων. Ξεκινήσαμε τις επισκευές μόνοι μας αλλά σύντομα ανακαλύψαμε ότι μας παρακολουθούν τα παιδιά του χωριού. Έτσι αρχίσαμε όλοι μαζί το τρίψιμο, βάψιμο, καθάρισμα και η τελική μορφή του σχολείου είναι δουλειά όλης της ομάδας. Μέσα σ’ αυτό το χρόνο οργανώσαμε την κουζίνα μας για να ετοιμάζουμε κάθε μέρα τις λιχουδιές μας, τον χώρο της μουσικής, των κατασκευών, του παιχνιδιού και τον κύκλο του παραμυθιού. Σ΄ ένα πάγκο φτιάξαμε ένα μικρόκοσμο και ένα ενυδρείο για να παρατηρούμε μικρά φυτά και ζωύφια. Σ’ ένα διπλανό πάγκο στήσαμε το μικροσκόπιο και τα υλικά μελέτης της φύσης. Το δεύτερο δωμάτιο έγινε εργαστήριο ξυλουργικής με παραδοσιακό πάγκο εργασίας και ράφια γεμάτα εργαλεία. Στο κήπο μας, που είναι ένα στρέμμα έχουμε φτιάξει έξι μεγάλα ξύλινα παρτέρια που έδωσαν καλή σοδειά το περασμένο καλοκαίρι. Σιγά σιγά ο κήπος γίνεται μια μικρή ζούγκλα με δέντρα, μικρά φρούτα, μυρωδικά και λαχανικά.

Θα μας περιγράψετε μια τυπική μέρα στον Κήπο των Παιδιών;

Συναντάμε όλα τα παιδιά του χωριού το απόγευμα σε τέσσερις ομάδες. Η ημέρα μας ξεκινά μ’ ένα μεγάλο κύκλο: συζητάμε όλοι μαζί το πρόγραμμα της ημέρας και σχεδιάζουμε δραστηριότητες. Μερικές απ’ αυτές είναι ο κύκλος μουσικής, μαγειρική, ομαδικό και θεατρικό παιχνίδι, κατασκευές, κηπουρική. Συχνά πηγαίνουμε για εξερεύνηση σε κοντινά μέρη του βουνού ή οργανώνουμε διανυκτέρευση στο σπίτι μας. Στο εργαστήρι επίσης έρχονται φίλοι και γονείς απ’ το χωριό για να δείξουν την τέχνη τους.

Πώς μπορεί να στηθεί ένα τέτοιο εργαστήρι;

Δεν υπάρχει ακόμα το νομικό πλαίσιο για ένα αυτάρκες σχολείο. Οι επιλογές σήμερα είναι η προσωπική προσπάθεια του κάθε δασκάλου μέσα από τη δημόσια εκπαίδευση ή, για τους λίγους, η ιδιωτική εκπαίδευση. Έχοντας στο μυαλό μας το πρόγραμμα που σας περιγράψαμε προσπαθούμε να βρούμε το κατάλληλο νομικό πλαίσιο για να το στηρίξει. Ένα αυτάρκες σχολείο παράγει ότι χρειάζεται συνεργαζόμενο με την τοπική κοινωνία. Ένα σχολείο στον κέντρο ενός κήπου καταναλώνει και εμπορεύεται την παραγωγή του. Η ιδέα μας είναι ότι θα μπορούσε να στηθεί σαν ένας ιδιότυπος συνεταιρισμός.

School_3
School_1
Music_1

Kung Fu

Kitchen_1

Garden_6_Ducks

Garden_5

Ποιοί είναι οι σύμμαχοί σας σε αυτή την προσπάθεια και από που αντλείται έμπνευση;

Οι σύμμαχοί μας είναι παιδαγωγοί και εμπνευσμένες μέθοδοι που γνωρίσαμε στις σπουδές μας και στοιχεία από διαφορετικά σχολεία που επισκεφτήκαμε στο εξωτερικό: η προσέγγιση Reggio Emilia, σχολεία ανοιχτά στην κοινωνία, με χαρακτήρα εργαστηρίου και μακροπρόθεσμα πρότζεκτ, που μας θυμίζει το σχολείο στη χώρα μας παλιότερα. Η μελέτη του Rudolf Steiner και η παιδαγωγική του μέθοδος που εφαρμόζεται σε σχολεία σε όλο τον κόσμο. Η μουσική σαν εργαλείο διδασκαλίας σε όλους τους τομείς της εκπαίδευσης: σαν μέσω ανάπτυξης της διάνοιας, υλικό σύνδεσης των ομάδων, σαν μέσω έκφρασης και θεραπείας δύσκολων συναισθημάτων και σαν τρόπος επαφής μεταξύ πολιτισμών. Ένα ακόμη πολύτιμο μέσο με τέτοια ποικιλία στις εφαρμογές του είναι το παραμύθι. Ο φιλόσοφος γεωργός Masanobu Fukuoka και ο μαθητής του Παναγιώτης Μανίκης καθώς και ο κήπος που μεγαλώσαμε μας βοήθησαν να κατανοήσουμε τη λεπτή ισορροπία μεταξύ ελευθερίας και οργάνωσης στη φύση καθώς και τις επιπτώσεις όταν ενισχύεται μόνο το ένα από τα δύο άκρα. Με αυτή τη γνώση μελετάμε πόσο και με πιο τρόπο επεμβαίνουμε στη διαδικασία της μάθησης, δουλεύοντας με ένα κυκλικό σύστημα λεπτομερούς παρατήρησης, ελάχιστης αλλά εστιασμένης επέμβασης και στη συνέχεια παραμένοντας κοντά στο παιδί για ότι χρειαστεί. Στην πραγματικότητα είναι ένα περισσότερο πολύπλοκο σύστημα όπου ο παιδαγωγός επεξεργάζεται τα παραπάνω ταυτόχρονα και οχι γραμμικά, εστιασμένος είτε σε ένα παιδί ή σε περισσότερα είτε σε ολόκληρη την ομάδα σαν ένα οργανισμό.

Ποια είναι τα επόμενα βήματα;

Υπάρχουν τρία συνδεδεμένα πρότζεκτ που δουλεύονται μαζί. Στο σχολείο προσθέτουμε σιγά-σιγά νέα θέματα και τους χώρους τους. Παράλληλα σχεδιάζουμε ένα χώρο που θα λειτουργεί το καλοκαίρι σαν τόπος συνάντησης για μουσικές, χορούς, κουνγκ-φου και άλλα και τον χειμώνα σαν χώρος για σεμινάρια. Καταγράφοντας την εμπειρία μας απ’ όλα αυτά δουλεύουμε το τρίτο θέμα μας, ένα εγχειρίδιο παιδαγωγικό και πρακτικό για το πως μπορεί να στηθεί ένα τέτοιο σχολείο. Οι εργασίες ακολουθούν τις εποχές. Γεωργία την Άνοιξη, κατασκευές και χτίσιμο το Καλοκαίρι, μεταποίηση το Φθινόπωρο και μελέτη τον Χειμώνα. Τώρα ξεκινάμε δουλειά σε ένα κτήμα επτά στρεμμάτων για τη δημιουργία ενός βοτανικού κήπου που θα συμβάλλει στην αυτάρκεια του σχολείου. Ταυτόχρονα συνεχίζει η δουλειά στο χώρο για τα ζώα, ένα δεντρόσπιτο – κιβωτό, υπόγειο για τα κουνέλια, ισόγειο για τα ορτύκια, πρώτος όροφος για πάπιες και κότες και στον δεύτερο όροφο ένα μικρό καταφύγιο για τα παιδιά. Το σχολείο μας δεν έχει πολιτικο-θρησκευτικο-οικονομικο-ιδεολογικο-χιπικο-μετανεωτερικές βλέψεις και δεν το ενδιαφέρει να ονομάζεται ελευθεριακό ή εναλλακτικό αλλά σχολείο της κοινότητας του χωριού. Τελικά μια τέτοια ιδέα είναι εύκολο να γίνει πράξη και αλλού. Δεν χρειάζεται να δημιουργηθεί μια εναλλακτική κοινότητα γύρω απ αυτήν. Την χρειάζονται οι κοινότητες που ήδη υπάρχουν, τα χωριά μας. Για να στηρίξουμε το σχολείο μας έχουμε αφιερωθεί ολοκληρωτικά σ’ αυτό. Ταξιδεύουμε για να μιλήσουμε για αυτό σε ομάδες που βρίσκονται στην αρχή μιας τέτοιας προσπάθειας και σε ομάδες που θέλουν να προσφέρουν βοήθεια.

Η συνταγή είναι απλή: ένα παλιό κτίριο, ένας κήπος, παιδαγωγοί και όρεξη για δουλειά!

Garden_4_Selling our produce_2

Garden_3_Kopria

Garden_2
Garden_1

Garden_0

Ermis and Samantha

Σχόλια - Facebook Comments