Η ΕΔΕΣΣΑΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΠΡΟΦΗΤΗΛΙΩΤΗ ΒΡΑΒΕΥΜΕΝΗ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΔΑ ΣΤΗ ΜΠΙΑΝΑΛΕ ΣΧΟΛΩΝ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ

Το ορατό και το αόρατο ως δύο επίπεδα… Παρουσίαση της βραβευμένης καλλιτέχνιδας στη Μπιανάλε Σχολών Καλών Τεχνών

Πριν από διακόσια χρόνια ο Γιόχαν Εβανγκελίστα Πουρκίνιε με αφορμή ένα παιδικό παιχνίδι πειραματίστηκε στην επιρροή των αντανακλάσεων, της φωτεινότητας των χρωμάτων, τις επιρροές από τις αλλαγές στην ένταση του φωτός. Είχε στρέψει το πρόσωπό του προς το έντονο φως του ήλιου και μπροστά στα κλειστά μάτια έκανε κινήσεις με τα τεντωμένα δάχτυλα της παλάμης επηρεάζοντας την ένταση της φωτεινότητας. Η εμπειρία του από το παιχνίδι – πείραμα έμεινε στη νευροφυσιολογία με τους όρους «εικόνες Purkinje» και «μετατόπιση Purkinje».

Το βραβευμένο έργο. Φωτοψία, 2020. Ιριδίζουσα κολλητική ταινία σε μαύρο χαρτόνι 140 x190

Στην πανέμορφη Πινακοθήκη Κατσίγρα της Λάρισας είχαμε την ευκαιρία να βρεθούμε για την 1η Μπιενάλε των Σχολών Καλών Τεχνών. Παρουσίαση έργων νέων καλλιτεχνών που μόλις άφησαν τα εργαστήρια των σχολών τους και ξεκινούν την καριέρα τους. Η έκθεση έδωσε πολλές ελπίδες σε όσους αγαπούν την τέχνη.
Ήταν αρκετά τα έργα που ξεχωρίσαμε, αλλά τρία μας γοήτευσαν. Βραβεύτηκαν και τα τρία και ανάμεσα τους το πρώτο. Ένα εντυπωσιακό έργο της Ελευθερίας Προφητηλιώτη.
Το έργο της νέας καλλιτέχνιδας, απόφοιτης της Σχολής Καλών Τεχνών Θεσσαλονίκης, είναι πραγματικά ένα μικρό σύμπαν στοιχείων που παίζουν με το φως. Αυτή την αίσθηση είχα όταν στάθηκα μπροστά στο έργο και η αίσθηση αυτή εμπλουτιζόταν κάθε φορά που επέστρεφα και το έβλεπα.

Έτσι ξεκινά η δημιουργία της Φωτοψίας., «ακατασκεύαστος και σκότος» (Γένεσις)

Έβλεπα ένα ουτοπικό χώρο που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ένας ζωγράφος και ένας ποιητής. Ένα παράθυρο με μια παράξενη σχέση παρατηρητή και έξω κόσμου. Μια δημιουργία ορατή και αόρατη. Ένα αλγόριθμος που ακόμη δεν έχει δώσει τη λύση.
Έβλεπα το έργο όπως ο Πουρκίνιε που «παίζοντας» με το φως μπροστά στα κλειστά του μάτια κάθε στιγμή αντιλαμβάνεται κάτι διαφορετικό. Τις «…τρέμουσες φωταψίες της άλλης όχθης…» όπως θα έγραφε και ο Γιάννης Ρίτσος.
Με ξεχωριστή χαρά σήμερα έχω την ευκαιρία να παρουσιάσω στους φίλους του Art22 τη νέα καλλιτέχνιδα Ελευθερίας Προφητηλιώτη, βραβευμένη της Μπιενάλε για το έργο της «Φωτοψία».

Και σιγά σιγά διαχωρίζεται το φως από το σκότος

• Στο ευρύ φιλότεχνο κοινό γίνατε γνωστή από τη βράβευση σας στη Μπιενάλε της Λάρισας μάλιστα με ένα έργο που έτυχε ευρύτατης αποδοχής. Νομίζω, λοιπόν, ότι ξεκινώντας τη συζήτηση μας θα πρέπει να συστηθείτε στους αναγνώστες μας.

Ευχαριστώ πολύ για την ευκαιρία να συνομιλήσουμε. Το όνομά μου είναι Προφητηλιώτη Ελευθερία, γεννήθηκα στην Έδεσσα το 1997, σπούδασα Ζωγραφική με διδάσκοντες τον κ. Γιώργο Τσακίρη και τον κ. Βασίλη Βασιλακάκη στο 3ο Εργαστήριο Ζωγραφικής της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Αποφοίτησα το 2020 και συνεχίζω έως σήμερα τις σπουδές μου στο Μεταπτυχιακό πρόγραμμα Animation – δισδιάστατο και τρισδιάστατο κινούμενο σχέδιο, του τμήματος Γραφιστικής και Οπτικής Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Πλέον, ζω και δημιουργώ στην Αθήνα. Το έργο μου που βραβεύτηκε στη Μπιενάλε της Λάρισας, είναι μέρος της ενότητας έργων που παρουσίασα στην πτυχιακή μου εργασία.

Λίγο πριν το τέλος

• Στη «φωτοψία» χρησιμοποιείτε ένα ασυνήθιστο υλικό με αποτέλεσμα είτε αρέσει είτε όχι, ο θεατής να μείνει και να «ψαχτεί» μπροστά στο έργο σας. Μιλήστε μας για την επιλογή σας που για μια νέα καλλιτέχνιδα θα έλεγα ότι ήταν ένα ρίσκο.

Στα πρώιμα στάδια της δημιουργίας της ενότητας «Φωτοψίας» η χρωματική μελέτη έγινε ζωγραφίζοντας με παστέλ λαδιού. Αναζητούσα την ρευστή απεικόνιση ολόκληρου του χρωματικού φάσματος που έχουμε τη δυνατότητα οι άνθρωποι να βλέπουμε. Η ιδέα να αφήσω για λίγο στην άκρη το λαδοπαστέλ, προέκυψε από την εμμονική παρατήρηση αυτού του υλικού οπουδήποτε το συναντούσα.

Ιριδίζουσα κολλητική ταινία 30×40

Η χρήση αυτού του ιριδίζοντος στοιχείου στη δουλεία μου, προσθέτει μια σαγηνευτική και δυναμική διάσταση στην οπτική εμπειρία που αποκτάει ο θεατής. Αυτή η ενσωμάτωση του υλικού που διαθλά το φως, δημιουργεί ένα φάσμα χρωμάτων που μετατοπίζονται και αλλάζουν ανάλογα με την οπτική γωνία του θεατή. Ενθαρρύνει την εξερεύνηση των διαστάσεων, όχι μόνο στον χώρο αλλά και στη σκέψη. Είναι ένα υλικό το οποίο γεφυρώνει τη σχέση του φυσικού και του ψηφιακού, είναι ένας παραλληλισμός της συμπύκνωσης της ψηφιακής εποχής στην παραδοσιακή τέχνη.  Έτσι, το έργο μου καταφέρνει να επικοινωνεί με τον θεατή με πρωτοποριακό και συναισθηματικά φορτισμένο τρόπο.

Φως δημιουργικό

• Μέσα από τα ιριδίζοντα στοιχεία του έργου σας κάπου συναντώνται – συγκρούονται το ορατό και το αόρατο. Ο θεατής δεν αναζητά, αλλά νιώθει. Τι σημαίνει ορατό και τι αόρατο για σας;

Αντιλαμβάνομαι το ορατό και το αόρατο ως δύο επίπεδα της πραγματικότητας, με το αόρατο να αποτελεί την πραγματική ουσία που δίνει νόηση και ουσία στον ορατό κόσμο. Ο Πλάτωνας, στην αλληγορία του για το σπήλαιο, κάνει αυτή τη διάκριση μεταξύ του ορατού κόσμου των σκιών στο σπήλαιο και του αόρατου κόσμου των Ιδεών. Θεωρεί τον ορατό κόσμο μια απλή αντανάκλαση της ανώτερης, αόρατης πραγματικότητας. Ο Καντίνσκι, προσθέτει, στο θεμελιώδες έργο του «Για το πνευματικό στην Τέχνη»  την έννοια της «εσωτερικής αναγκαιότητας», προτρέποντας τους καλλιτέχνες να δημιουργήσουν από ένα βαθύ, αυθεντικό μέρος μέσα τους. Πίστευε ότι η αληθινή τέχνη θα είχε πνευματική απήχηση τόσο στον δημιουργό όσο και στον θεατή, ξεπερνώντας τους περιορισμούς του ορατού κόσμου.

Κάθε άλλο παρά νεκρή φύση

• Σε τι ταξίδι, πιστεύετε, ότι μπορεί να οδηγηθεί ο θεατής μέσα από τις μικρές λάμψεις; Για τους περισσότερους είναι μια εμπειρία από την αμφιβληστροειδή τους. Για κάποιους μια οδυνηρή εμπειρία. Εσείς νομίζω ότι μέσα από την παθολογία της όρασης δημιουργείτε μια περιπλάνηση σε ένα σύμπαν από σπινθήρες, εκλάμψεις, φωταψίες όπως έγραψε κάποιος «μια περιπλάνηση με ημικρανική διάθεση…» ή ο Γιάννης Ρίτσος «…τρέμουσες φωταψίες της άλλης όχθης…».

Μέσα από την παθολογία της όρασης δημιουργώ έναν ποιητικό και αφηρημένο κόσμο, όπου η πραγματικότητα διαστρεβλώνεται και επαναπροσδιορίζεται. Σε αυτόν τον κόσμο, η όραση καταφεύγει σε περιπλάνηση, όπου σπινθήρες, εκλάμψεις χρώματος και φωταψίες αναδύονται από τον πυρήνα του έργου. Το ιριδίζον υλικό λειτουργεί σαν πύλη προς έναν παράλληλο κόσμο,»…φωταψίες της άλλης όχθης…» όπως περιέγραψε και ο Γιάννης Ρίτσος και προσφέρει μια εμπειρία όπου η διάθλαση του φωτός δημιουργεί φωταψίες που εναλλάσσονται και αιωρούνται στο κενό. Γίνεται το μέσο που διαστρεβλώνει την όραση και μεταφέρει τον θεατή σε μια διάσταση όπου οι σκέψεις γίνονται χρώματα και φόρμες που μεταβάλλονται και η αόρατη ουσία εκφράζεται με ενεργητικότητα. Έτσι, μέσα από αυτήν την «περιπλάνηση με ημικρανική διάθεση», ο θεατής εκτίθεται σε ένα σύμπαν πλούσιο σε συναισθηματικές εκρήξεις και οπτικές δυνάμεις, όπου το ορατό και το αόρατο συγκλίνουν σε μια εναρμονισμένη συμφωνία της τέχνης.

Ελευθερία Προφητηλιώτη

• Με το τεστ Ισιχάρα, ο ασθενής ανακαλύπτει αν έχει αχρωματοψία ή δυσχρωματοψία. Μπροστά στο έργο σας τι μπορεί να ανακαλύψει; Γιατί όπως και να ‘ναι κάτι θα ανακαλύψει ή κάτι θα φαντασθεί.

Με το έργο μου, μπορεί να βιώσει μια εναλλακτική πραγματικότητα, μια εμπειρία που υπερβαίνει τη συνήθη αντίληψη των χρωμάτων. Το έργο είναι διαμορφωμένο με τρόπο που εκμεταλλεύεται τις ιδιότητες του φωτός και του ιριδίζοντος υλικού. Κάθε χρώμα μπορεί να επικοινωνεί διαφορετικές συναισθηματικές και αισθητικές πτυχές, επιτρέποντας στον θεατή να εξερευνήσει τις διάφορες διαστάσεις της αντίληψης. Κατά την περιήγησή του στο χώρο, ο θεατής μπορεί να εισέλθει σε έναν κόσμο όπου τα χρώματα αλληλεπιδρούν και δημιουργούν εντυπωσιακά οπτικά εφέ και ψευδαισθήσεις, ενθαρρύνοντάς τον να ανακαλύψει την ποικιλία των αισθητήριων εντυπώσεων που προσφέρει η τέχνη.

Λαδοπαστέλ 50×70

• Ας γυρίσουμε στη Μπιενάλε. Πώς θα χαρακτηρίζατε την εμπειρία σας από τη συμμετοχή σας.

Για να είμαι ειλικρινής, ως ένα ιδιαίτερα εσωστρεφές άτομο, πάντα αντιμετώπιζα δυσκολία στο να βρω το κουράγιο να εκθέσω τη δουλειά μου στο ευρύ κοινό. Έχω πραγματοποιήσει μια ατομική έκθεση και έχω συμμετάσχει σε κάποιες ομαδικές εκθέσεις, συνήθως όμως τις απέφευγα ως φοιτήτρια λόγω αυτών των εσωτερικών φραγμών. Η συμμετοχή μου στη Μπιενάλε, όμως, αποτέλεσε ένα σημαντικό βήμα προς την υπέρβαση αυτών των φόβων και αναστολών. Είναι μεγάλη χαρά και τιμή για εμένα η συμμετοχή μου στη Μπιενάλε των Σχολών Καλών Τεχνών της Ελλάδας που γίνεται στη Λάρισα γιατί, έδωσε την ευκαιρία σε εμένα και τους υπόλοιπους συμμετέχοντες, να εκθέσουμε τη δουλειά μας και να επικοινωνήσουμε γι’ αυτή με τον κόσμο. Εύχομαι ό,τι καλύτερο γι’ αυτή την πρωτοβουλία της διοργάνωσης της Μπιενάλε και είμαι σίγουρη ότι θα είναι σημαντικό στίγμα στον μελλοντικό χάρτη των τεχνών της χώρας.

Λαδοπαστέλ 150 x100

• Πώς θα περιγράφατε τη δουλειά σας γενικά;

Η δουλειά μου δεν συμπεριλαμβάνει απλώς τυχαίες εκρήξεις ενέργειας, είναι μια εμμονική διαδικασία που αναπτύσσεται με λεπτομερή προσοχή και συνεχή αφοσίωση. Δεν είναι απλώς καλλιτεχνική παραγωγή, προσπαθώ να δημιουργήσω έργα που αντανακλούν την προσωπική μου προοπτική και την αναζήτηση για το βάθος και την ουσία. Κάθε έργο είναι αποτέλεσμα μιας εσωτερικής αναζήτησης και μιας συνεχούς, ενίοτε εμμονικής, διαδικασίας που αντανακλά την πνευματική μου πορεία.

Δίπτυχο 20×60 cm, λαδοπαστέλ σε μαύρο χαρτόνι

• Υπάρχουν καλλιτέχνες – μέντορες που σας έχουν επηρεάσει ή εμπνεύσει πραγματικά;

Ναι, υπάρχουν πολλοί καλλιτέχνες-μέντορες που με έχουν επηρεάσει και εμπνεύσει σε διάφορα στάδια της καλλιτεχνικής μου πορείας. Όλοι αυτοί οι δημιουργοί έχουν δύο κοινά μεταξύ τους: το σθένος και την εκφραστική ικανότητα. Είτε πρόκειται για εικαστικούς καλλιτέχνες, είτε για δημιουργούς που ανήκουν στον ευρύτερο καλλιτεχνικό χώρο, οι διδακτικές εμπειρίες που έχω αποκομίσει από την παρατήρηση και την ενασχόληση με τα έργα τους έχουν συμβάλει στη διαμόρφωση της προσωπικής μου καλλιτεχνικής προσέγγισης.

• Πώς φαντάζεσθε την Ελευθερία Προφητηλιώτη μετά από 15 χρόνια;

Δεκαπέντε χρόνια μετά, φαντάζομαι τον εαυτό μου ως έναν καλλιτέχνη που έχει εξελιχθεί και εμβαθύνει συνεχώς στη δημιουργική του πορεία. Βλέπω τον εαυτό μου να προσπαθεί να επεκτείνει τα όρια της τέχνης, είτε μέσα από τη χρήση νέων υλικών και τεχνολογιών είτε μέσα από την εξέταση πιο βαθιά ψυχολογικών και κοινωνικών θεμάτων. Συνολικά, βλέπω τον εαυτό μου ως έναν καλλιτέχνη που συνεχίζει να εμπνέεται και να εξερευνά.