....

ΒΕΣΝΗ ΈΔΕΣΣΑΣ! ΒΡΕΘΗΚΕ ΑΠΟΛΙΘΩΜΑ ΨΑΡΙΟΥ 15.000.000 ΧΡΟΝΩΝ

Το απολίθωμα ψαριού, που βρέθηκε στο χωριό Oluklu στην περιοχή της Βέσνης[2] του Χολμοδάρας[1], είναι 15.000.000 χρόνων (χρονολογείται μεταξύ 16.000.000 και 11.600.000 χρόνων πριν).

 

 

Το απολίθωμα ψαριού του Μέσου Μειόκαινου έχει μήκος περίπου 8 εκατ., με ευδιάκριτα τριχοειδή αγγεία και πτερύγια!

ΠΗΓΗ: IHA, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 21.2.2024.

 

Η Βέσνη[2] απέχει 45 χλμ. δυτικά της νυν πόλης Adıyaman[1], στον 37ο παράλληλο [37°41′39″N 37°51′41″E].

 

Στην αρχαιότητα και τον Μεσαίωνα η πόλη βρισκόταν στα νότια της Μικρής Αρμενίας(*). Κατά τον Μεσαίωνα, ο οικισμός κατοικήθηκε εξ ολοκλήρου από Αρμένιους(*). Φρουρούσε τις επάνω κοιλάδες των παραποτάμων του ποταμού Ευφράτη και τις λεκάνες βόρεια του Aintab (σημερινό Gaziantep).

Πιο νότια, κοντά στην πόλη Üçgöz (τ. Sofraz), βρέθηκαν δύο αρχαίοι τύμβοι, οι οποίοι περιέχουν θαλαμωτούς τάφους, ρωμαϊκών χρόνων.

Οι παλαιότερες πληροφορίες για την Βέσνη, παρέχονται από τα ασσυριακά χρονικά. Ήταν υπό την κυριαρχία των Χετταίων, και μετά των Ασσυρίων (9ος αιώνας). Ήταν ένα από τα κράτη που πλήρωναν φόρους στους Ασσυρίους.

Ο Μέγας Αλέξανδρος επήρε υπό τον έλεγχό του την περιοχή (334 π.Χ.). Μετά τον θάνατό του παρέμεινε υπό την κυριαρχία των Σελευκιδών Μακεδόνων, και είτα στο Βασίλειο της Κομμαγηνής (1ος αιώνα).

Από εκεί και πέρα αρχίζει μια ενδιαφέρουσα ιστορία κατακτήσεων:

        - Η πόλις ελεγχόταν από τους Βυζαντινούς

        - έως ότου καταλήφθηκε από τον στρατό των Ομαγιαδών, το 670 μ.Χ.

        - Ανακαταλήφθηκε από τους Βυζαντινούς, υπό τον Νικηφόρο Β' Φωκά, μέχρι τον 11ο αιώνα (1084 – 1085). 

        - Επέρασε στους Σελτζούκους και είτα στους Σταυροφόρους, κατά την Α' Σταυροφορία (1097). 

        - Κυβερνήθηκε αργότερα από τον Αρμένιο(*) ηγεμόνα, Βασίλειο Κογκ. 

        - Αργότερα, έγινε τμήμα της Κομητείας της Έδεσσας (1116). 

        - Πέρασε στους Φράγκους, 

        - έως ότου καταλήφθηκε από τον Μεσούντ Α'. τον Σουλτάνο του Ρουμ (1150). 

        - Το 1156, κατελήφθη από τον ηγεμόνα των Ζενγκιδών, Nur ad- Din Zengi, 

        - εν συνεχεια επέρασε υπό τον έλεγχο του Σελτζούκου ηγεμόνα Kilij Arslan II, μέχρι το 1173, μέχρι την εμφάνιση των Ayyubids, 

        - όταν κατελήφθη από τον Saladin…

        - Η περιοχή ελεγχόταν από τον Αγιουβίδη εμίρη της Συρίας, Αν-Νασίρ Γιουσούφ. 

        - Κατακτήθηκε από τον Χουλαγκού Χαν,

        - ο οποίος στην συνέχεια την παραχώρησε στον Αρμένιο(*)βασιλιά Hethum / Χετούμ Α' μέχρι το 1261. Το 1268, αυτός έπρεπε να παραδώσει πολλά φρούρια, συμπεριλαμβανομένου του Bahasna, στον Baybars, που είχε φυλακίσει τον γιο του Hethum, Λέοντα, μετά την μάχη του Μαρί / Mari. Ωστόσο, ο Baybars ανακάλεσε τους ισχυρισμούς του για να εξασφαλίσει την απελευθέρωση του Sunqur al-Ashqar. 

        - Το 1293, ο στρατηγός των Μαμελούκων Al-Ashraf Khalil ανακατέλαβε την πόλη, μετά από καταστροφικές επιδρομές στο Αρμενικό(*)Βασίλειο της Κιλικίας, και διόρισε τον Sayf al-Dīn Tughan al-Manṣūri ως na'ib. 

        - Το 1400, η περιοχή καταλήφθηκε από τις δυνάμεις του Τιμούρ..

        - Ενώ το Besni ήταν το κέντρο των σανδζακίων στην απογραφή του 1519, το 1530 αναφέρθηκε ως περιοχή της επαρχίας Zülkadriye, πρωτεύουσα του οποίου ήταν το Μαράς. Τα ονόματα της Βέσνης και οι τοποθεσίες γύρω από αυτήν αναφέρονται στην γενική απογραφή της Ελληνικής Επαρχίας, που έγινε μεταξύ 1524 και 1527. Οι περιοχές αυτές θεωρούνταν εντός της Ελληνικής Επαρχίας μέχρι το 1530. Η Βέσνη παρέμεινε υπό την Ελληνική Επαρχία μέχρι το 1559…

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Η άγνωστη Μικρά Ασία». Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις» (απόσπ.). ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 21.2.2024.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

        - Ματθαίος της Έδεσσας (1070 - 1137)[3].

        - Kate R. «Muslim Fortresses in the Levant: Between Crusaders and Mongols», εκδ. Routledge, 2010.

        - Toprak S. Vakkas «Besni. Adıyaman», έκδ. Adıyaman Üniversitesi Yayınları, 2015.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:


[1] Η πόλις ελέγετο Χολμοδάρα / Cholmodara (θρακικό τοπωνύμιο), από τους ανατολικούς γεωγράφους και Κάρβανο / Carbanum από τους Ρωμαίους. Κατά την διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ονομαζόταν Πορδόνιον / Pordoniom. Νυν Adıyaman (κουρδικά: Semsûr) επαρχία που βρίσκεται του Μέσου Ευφράτη.

Οι αρχαιολογικές ανασκαφές στην περιοχή έδειξαν ότι υπήρχαν ανθρώπινοι οικισμοί από τους προϊστορικούς χρόνους. Οι ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν στην Πέρρη / Perre (Pirin), το Palanlı, το Haydaran και το Turuş έχουν αποκαλύψει σπηλαιώδεις οικισμούς, που χρονολογούνται από την Ανώτερη Παλαιολιθική περίοδο. Υπολογίζεται ότι το σπήλαιο στο Palanlı κατοικήθηκε πριν από 40.000 χρόνια – βλ. Ainsworth, κ.ά.

Το όνομα Adıyaman προέρχεται από τις λέξεις Adaumana / Ada-uma-wana, που σημαίνει «Γη της Μητέρας Θεάς Άδας» / Άδα Μάνα - ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙ ΑΔΑΣ, ΕΔΩ - στην ελληνική διάλεκτο των Λυδίων (τα λουβιανά). – βλ. Um. Bilge «Ιστορικά ονόματα στην Τουρκία», εκδ. Inkılap, Κωνσταντινούπολη, 1993.

Υπάρχει και ένας τοπικός θρύλος ότι το όνομα Adıyaman σχηματίστηκε από την παραφθορά του όρου Yedi Yaman, όταν 7 αδέλφια επαναστάτησαν εναντίον των «ειδωλολατρών» πατέρων τους, κατά την διάρκεια του Βασιλείου της Κομμαγηνής / Commagene και σκοτώθηκαν...

[2] αρμενικά Besne / Behesni / Μπεχεσνί / Behesdin / Behisni / Behesne, αραβικά Bahasna, συριακά Bet Hesna και Behesna, οθωμανικά Besni, περσικά Bihişti.

[3] Ο Edessalı Mateos ή Urfalı Mateos ήταν Αρμένιος(*) ιστορικός και μοναχός, που έζησε στην Έδεσσα. Έγραψε σημαντικό χρονικό / ημερολόγιο (αρμενικά Zhamanakagrut'iwn), το οποίο τηρείτο καθημερινώς καθώς και ένα βιβλίο ιστορίας, καταγράφοντας ανά μήνα και έτος τα γεγονότα που θεωρούσε σημαντικά, στο πρώτο μισό του 12ου αιώνα, και εκάλυπτε τις ημερομηνίες από 952 έως και 1128 / 1129 μΧ. Την συνέχεια του χρονικού, που χρονολογείται στο 1162 / 1163, ολοκλήρωσε ο ιερέας Γρηγόριος.

 
Απολιθωμα ψαριου 15.000.000 χρονια πριν Βεσνη εδεσσας εδεσσα Απολιθωματα ψαριψαριου Βεσνι εδεσσας χωριο ολοκλου Oluklu Χολμοδαρα 16.000.000 11.600.000 Μεσο Μειοκαινο αρχαια τριχοειδη αγγεια πτερυγιο πολη αντιγιαμαν Adıyaman 37ος παραλληλος αρχαιοτητα Μεσαιωνας πολις Μικρη Αρμενια οικισμος Αρμρνιοι κοιλαδα παραποταμος ποταμος Ευφρατης λεκανη αινταμπ Aintab γκαζιαντεπ Gaziantep uçgoz σοφραζ σοφρας Sofraz αρχαιος τυμβος θαλαμωτος ταφος, ρωμαικα χρονια ασσυριακα χρονικα Χετταιοι Ασσυριοι 9ος αιωνας πχ κρατος φορος Ασσυρια Μεγας Αλεξανδρος 334 πΧ Σελευκιδες Μακεδονες Βασιλειο της Κομμαγηνης 4ος 1ος κατακτηση Βυζαντινοι στρατος Ομαγιαδες 7ος 670 μΧ Βυζαντιο Νικηφορος Β Φωκας 11ος 1084 – 1085 Σελτζουκοι Σταυροφοροι Α Σταυροφορια 1097 Αρμενιος ηγεμονας, Κογκ Κομητεια εδεσσα 12ος 1116 Φραγκοι καταληψη Μεσουντ Α Μεσουτ σουλτανος Ρουμ 1150 1156, Ζενγκιδες, Nur ad Din Zengi ζενγκι Σελτζουκος ηγεμων αρσλαν Kilij Arslan II, β 1173, αγιουβιδες Ayyubids, σαλαντιν Saladin Αγιουβιδης εμιρης Συριας, συρια Αν Νασιρ Γιουσουφ Χουλαγκου Χαν Αρμενης βασιλιας Hethum / Χετουμ Α 13ος 1261 1268, παραδοση φρουριο, καστρο Bahasna, μπαχασνα μπαιμπαρς Baybars, φυλακη Λεοντας, λεων μαχη του Μαρι Mari απελευθερωση Sunqur al Ashqar ασκαρ 1293, στρατηγος Μαμελουκοι Al Ashraf Khalil ασραφ χαλιλ καταστροφικη επιδρομη Αρμενικο Βασιλειο Κιλικια Sayf al Din Tughan al Mansuri naib ναιμπ 15ος 1400, Τιμουρ Besni σανδζακι απογραφη 16ος 1519, 1530 επαρχια Zulkadriye, ζουλκαντριγιε πρωτευουσα Μαρας Ελληνικη Επαρχια 1524 1527 1530 1559 Μικρα Ασια Ματθαιος Ματθαίος μουσουλμανικο λεβαντε μογγολοι Cholmodara θρακη θρακικο τοπωνυμιο ανατολιτης γεωγραφος Καρβανο / καρβανουμ Carbanum Ρωμαιοι Βυζαντινη Αυτοκρατορια Πορδονιον / Πορδονιο Pordoniom Pordonion Pordonioum Pordonium κουρδικα Semsur σεμσουρ Μεσος αρχαιολογια ανασκαφη προιστορια ανασκαφες Περρη περη Perre περε περρε πιριν Pirin παλανλι Palanlı, χαινταραν χαιδαραν Haydaran τουρους τουρουτς Turus σπηλαιωδεις οικισμοι Ανωτερη Παλαιολιθικη περιοδος 40.000 χρονια πριν Adaumana / Ada uma wana, Γη της Μητερας Θεας αδας αδα Μανα μητερα θεα ελληνικη διαλεκτος Λυδιοι λυδια λουβιανα λουβιακα θρυλος παραφθορα Yedi Yaman, επτα εφτα 7 αδελφια επανασταση ειδωλολατρες ειδωλολατρης ειδωλολατρια Κομμαγηνη / Commagene αρμενικα μπεσνε Besne / μπεχεσνι Behesni μπεχεσντιν Behesdin μπεχισνι Behisni μπεχεσνε Behesne, αραβικα μπαχασνα Bahasna, συριακα μπετ χεσνα Bet Hesna μπεχεσνα Behesna, οθωμανικα Besni, περσικα Bihisti μπιχιστι Edessalı Mateos Urfalı Mateos ματεος ουρφα Αρμενιος ιστορικος μοναχος, χρονικο / ημερολογιο Zhamanakagrutiwn καθημερινο βιβλιο ιστορια 10ος 952 1128 / 1129 1162 / 1163, πατερ ιερεας Γρηγοριος

 

Σχόλια - Facebook Comments