Η ΚΡΙΣΗ "ΕΔΙΩΞΕ" ΜΙΣΟ ΕΚΑΤΑΜΜΥΡΙΟ ΝΕΟΥΣ ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Φεύγουν κυρίως νέοι με καλή εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση. Φτωχαίνει το ανθρώπινο κεφάλαιο της χώρας. Ανησυχητικά στοιχεία της ΤτΕ

Η οικονομική κρίση διώχνει τους Ελληνες από την Ελλάδα κι ένα κύμα μαζικής μετανάστευσης βρίσκεται σε εξέλιξη, με πρόβλεψη ότι θα συνεχισθεί και θα επιταχυνθεί τα επόμενα χρόνια. Από το 2008 που ξεκίνησε η κρίση, 427.000 άτομα από τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό εγκατέλειψαν τη χώρα.

Είναι το τρίτο κύμα μαζικής μετανάστευσης στη διάρκεια του τελευταίου αιώνα. Στα δύο προηγούμενα (1903-1917 και 1960-1972) έφευγαν κυρίως αγρότες και ανειδίκευτοι. Τώρα μεταναστεύουν κυρίως νέοι μορφωμένοι και άτομα με επαγγελματική εμπειρία και κατάρτιση. Η χώρα φτωχαίνει σε έμψυχο παραγωγικό δυναμικό και η προσπάθεια ανάκαμψης θα γίνεται όλο και πιό δύσκολη.

Ιδιαίτερα ανησυχητικά είναι τα στοιχεία της έκθεσης της Τραπέζης της Ελλάδας για τη «φυγή ανθρώπινου κεφαλαίου και τη μετανάστευσητων Ελλήνων στα χρόνια της κρίσης». Οπως επισημαίνεται, στη διάρκεια του 20ου και του 21ου αιώνα μετανάστευσαν  και παρέμειναν στο εξωτερικό περίπου 767 χιλιάδες Ελληνες, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία. Στα τελευταία 8 χρόνια της κρίσης  ο αριθμός των μεταναστών αντιστοιχεί περίπου στο 60%(!) εκείνων ενός ολόκληρου αιώνα και πλέον.

 Παράλληλα, γίνεται σύγκριση με τις προηγούμενες φάσεις μετανάστευσης, αναλύονται οι μακροοικονομικές συνέπειες και προτείνονται λύσεις για την αντιμετώπιση του φαινομένου.

Θα συνεχισθεί

Στο διάστημα των τελευταίων 100 ετών, η χώρα έχει γνωρίσει άλλες δύο ίδιες φάσεις. Από τη συγκριτική μελέτη τους προκύπτουν τρία βασικά χαρακτηριστικά. Και τα τρία μεταναστευτικά κύματα έχουν τα εξής βασικά χαρακτηριστικά:

-  μεγάλη χρονική διάρκεια, περίπου δέκα χρόνια

- αυξημένη ένταση  ροής

- εκδηλώνονται ετεροχρονισμένα, σε κάποια χρονική απόσταση από την καταγραφή του υψηλότερου ποσοστού ανεργίας.

 Αυτό το τελευταίο στοιχείο ενισχύει την εκτίμηση ότι βρισκόμαστε ακόμη στην πρώτη φάση του μεταναστευτικού κύματος, το οποίο μάλλον θα διογωθεί περαιτέρω, αν δεν υπάρξει εντυπωσιακή βελτίωση τηςοικονομικής κατάστασης - μή προ βλεπόμενη επί του παρόντος.

Απότοκο της ύφεσης

Οι περίοδοι μαζικής μετανάστευσης Ελλήνων είναι από το 1903 έως το 1917, 1960-1972 και 2010-σήμερα και σχετίζονται και στις τρεις φάσεις με οικονομικά κίνητρα με εξαίρεση μέρος του δεύτερου κύματος, τα έτη 1969-1971, που οφείλεται σε πολιτικούς λόγους (δικτατορία).

«Οι τρεις φάσεις έλαβαν χώρα μετά από μια έντονη υφεσιακή διαταραχή, που διεύρυνε το χάσμα μεταξύ της χώρας μας και των ανεπτυγμένων κρατών και τροφοδότησε τη μαζική φυγή ανθρώπων, νέων στην πλειονότητά τους, οι οποίοιαναζητούσαν νέες ευκαιρίες και δυνατότητες προόδου», αναφέρεται στο σημείωμα των αναλυτών που συνοδεύει την έκθεση.

Ενδιαφέρουσα, σύμφωνα με την έκθεση, που δημοσιεύει η εφημερίδα, είναι η σύγκριση των δύο προγενέστερων μεταναστευτικών κυμάτων με το σημερινό, όσον αφορά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους.

- Κατά το πρώτο, κύριος προορισμός ήταν οι «υπερωκεάνιες χώρες» (ΗΠΑ, Αυστραλία, Καναδάς, Βραζιλία και ΝΑ Αφρική). Επτά στους δέκα ήταν ηλικίας 15-44 χρόνων, λιγότεροι από 2 στους 10 ήταν γυναίκες και στη συντριπτική τους πλειονότητα ήταν ανειδίκευτοι εργάτες και αγρότες, χαμηλού μορφωτικού επιπέδου, που απασχολήθηκαν στις χώρες υποδοχής συνήθως ως υπηρέτες και εργάτες.

- Το δεύτερο κύμα μετανάστευσης αποτελούσαν κυρίως νέοι ηλικίας 20-34 χρόνων (7 στους 10).  Οι μισοί (5 στους 10) ήταν χειρώνακτες, ενώ 4 στους 10 δήλωναν ανεπάγγελτοι. Εξι στους 10 κατευθύνθηκαν στη Γερμανία και στο Βέλγιο και απασχολήθηκαν ως βιομηχανικοί εργάτες.

- Το τωρινό κύμα φυγής αφορά νέους μορφωμένους με επαγγελματική εμπειρία, που κατευθύνονται κυρίως στη Γερμανία, στο Ηνωμένο Βασίλειο και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Συγκρίσεις

Η Ελλάδα κατέχει την τέταρτη θέση στην Ε.Ε. στη μαζικότητα της μεταναστευτικής εκροής και στην αναλογία της στο εργατικό δυναμικό της χώρας, μετά την Κύπρο, την Ιρλανδία και τη Λιθουανία, και την τρίτη θέση μετά την Κύπρο και την Ισπανία όσον αφορά το ποσοστό των νέων σε ηλικία εξερχόμενων μεταναστών.

Συγκεκριμένα, οι εξερχόμενοι Ελληνες, μόνο κατά το 2013, αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 2% του συνολικού εργατικού δυναμικού της χώρας, ενώ η αναλογία των νέων τής πλέον παραγωγικής ηλικίας 25-39 ετών ξεπερνά το 50% στο σύνολο των εξερχομένων.