ΠΑΤΗΜΑ ΕΔΕΣΣΑΣ : ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΙΜΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΥΟ ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΑΕΡΟΠΟΡΟΥΣ ΤΑΓΚΑΛΑΚΗ ΚΑΙ ΝΕΟΧΩΡΙΤΗ [ΒΙΝΤΕΟ]

Σήμερα Κυριακή 26-6-2022 στην περιοχή Πάτημα στους πρόποδες του όρου Βόρας πραγματοποιήθηκε εκδήλωση τιμής και μνήμης για τους  πεσόντες αεροπόρους Υποσμηναγούς Γεώργιο  Ταγκαλάκη και Χαράλαμπου Νεοχωρίτη, καθώς με το  αεροσκάφος με το οποίο πετούσαν για αναγνωριστική πτήση κατερρίφθη την 22-6-1947. Στο σχετικό μας βίντεο μας έδωσε συνάντευξη η αδερφή του  πιλότου Ταγκαλάκη αναφέρει με λεπτομέρειες για την κατάρριψη.

 
Στην τελετή παρευρέθηκαν ο Αντιπεριφερειάρχης Πέλλας ο Δήμαρχος Έδεσσας και ανώτεροι αξιωματικοί του Στρατού της Αεροπορίας και της Αστυνομίας, απόστρατοι της  Αεροπορίας αρκετός κόσμος και συγγενείς των πιλότων .  Πραγματοποιήθηκε  Θεία Λειτουργία και μνημόσυνο στο παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου. Ακολούθησε τρισάγιο στο μνημείο των πεσόντων αεροπόρων και κατάθεση στέφανων, ομιλίες για το ιστορικό της κατάρριψης του αεροσκάφους και αναφορά στους πεσόντες Αξιωματικούς.

Ο Υποσμηναγός Γεώργιος Ταγκαλάκης γεννήθηκε στον Μπράλο Φθιώτιδας. Τον Σεπτέμβριο του 1940 κατατάχθηκε στο Τμήμα Υπαξιωματικών της Σχολής Αεροπορίας. Μετά την κατάρρευση του Ελληνικού Μετώπου το 1941, έφυγε για τη Νότια Ροδεσί, όπου συνέχισε την εκπαίδευσή του στο εκεί Ελληνικό Εκπαιδευτικό Τμήμα και τον Ιούλιο του 1942 ονομάστηκε Σμηνίας χειριστής. Πήρε μέρος στις επιχειρήσεις του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο Υποσμηναγός Χαράλαμπος Νεοχωρίτης σκοτώθηκε στις 23 Ιουνίου 1947 σε πολεμική αποστολή τακτικής αναγνωρίσεως στην περιοχή Καϊμακτσαλάν με αεροσκάφος Harvard της Αεροπορικής Βάσεως Σέδες και παρατηρητή τον Υποσμηναγό Νεοχωρίτη Χαράλαμπο, όταν το αεροσκάφος τους, χτυπημένο από αντιαεροπορικά πυρά, προσέκρουσε στο έδαφος και συνετρίβη.

Μέσα σ’αυτή τη ζοφερή ατμόσφαιρα, δύο αετοί των ελληνικών αιθέρων, ο Γιώργος Ταγκαλάκης και ο Χαράλαμπος Νεοχωρίτης, εκτελώντας διατεταγμένη υπηρεσία, ως στρατιώτες εν πολέμω, επιχειρούν τη μοιραία τους πτήση.

Ο Γιώργος Ταγκαλάκης ήταν μια ιδιόμορφη προσωπικότητα. Είχε επιλέξει τον ιπτάμενο κίνδυνο ως τρόπο ζωής του. Είχε ενστερνισθεί ως προσωπική του θεωρία την ηρωική επωδό του ύμνου των αεροπόρων:

                      Κι αν η μοίρα το καλεί μια μέρα να πεθάνω,  

                      θέλω του Χάρου το φιλί μεσ’στο αεροπλάνο.

Γεννήθηκε το 1921 στον Μπράλο της Φθιώτιδας, ένα πανέμορφο χωριό στις πλαγιές του Καλλίδρομου όρους, γιος του Στάθη και της Γιαννίτσας, ο πρώτος από τα τρία παιδιά της οικογένειας, τ’ άλλα δυο ήταν οι αδελφές του Γιούλα και Ασπασία.

Ανήσυχος χαρακτήρας από μικρός, είχε βάλει από νωρίς στη ζωή του στόχους  υψηλούς και ριψοκίνδυνους και τους έκανε πραγματικότητα με την εισαγωγή του στη Σχολή Αεροπορίας το 1940. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στα τέλη του 1942 στη Ροδεσία (σημερινή Ζάμπια)

Στη διάρκεια της Κατοχής, ως σμηνίας και ιπτάμενος χειριστής, αναλαμβάνει επικίνδυνες αποστολές εναντίον γερμανικών στόχων. Οι βομβαρδιστικές επιχειρήσεις έχουν ως αφετηρία αεροδρόμια της βορείου Ιταλίας. Στα μέσα Μαΐου του 1944 συμμετέχει με μικρό σμήνος βομβαρδιστικών εναντίον γερμανικού εργοστασίου επισκευής ατμομηχανών στο Σαράγιεβο. Κατά την επίθεση γκρεμίσθηκε και η περίφραξη γειτονικού στρατοπέδου αιχμαλώτων και εκατοντάδες Ρώσοι και Γιουγκοσλάβοι αιχμάλωτοι βρήκαν την ευκαιρία να δραπετεύσουν στα γειτονικά βουνά και να ενωθούν με τους Παρτιζάνους.

Σε νέα επιχείρηση βομβαρδισμού γερμανικών στόχων, τον Ιούλιο του 1944, ο Γ. Ταγκαλάκης, σε γιουγκοσλαβικό εναέριο χώρο, χτυπήθηκε από γερμανικά πυρά, τραυματίστηκε σοβαρά στην κοιλιά, κι ενώ είχε εντολές να εγκαταλείψει το αεροσκάφος, δεν το εγκατέλειψε και κατάφερε τελικά να το προσγειώσει στο μικρό σερβικό νησάκι Βις της Αδριατικής. Τον περιέθαλψαν Σέρβοι Παρτιζάνοι και τον παρασημοφόρησε ο ίδιος ο Τίτο.

Στις 6 Σεπτεμβρίου 1946 πετάει με ένα Σπιτφάιρ πάνω από την περιοχή της Γεβγελής, ελέγχοντας περάσματα από το γιουγκοσλαβικό έδαφος προς την Ελλάδα. Δέχεται πυρά το αεροπλάνο του από σερβικά φυλάκια και προσγειώνεται αναγκαστικά κοντά στη Γεβγελή. Συλλαμβάνεται από Σέρβους, που δεν ήταν πλέον οι Παρτιζάνοι φίλοι και σύμμαχοί μας, κρατιέται επί ενάμιση μήνα περίπου σε στρατιωτικές φυλακές και απελευθερώνεται με διπλωματική παρέμβαση στις 23 Οκτωβρίου 1946.

Στις 22 Ιουνίου 1947, ενώ στην γειτονική Παναγίτσα μαίνονται οι συγκρούσεις ανταρτών με άντρες των τοπικών Μ.Α.Υ., χωροφύλακες και μονάδα στρατού, ο Ανθυποσμηναγός Γ.Ταγκαλάκης, με διαταγή της Μονάδος του, απογειώνεται από το Σέδες μ’ ένα Χάρβαρντ 421, έχοντας ως παρατηρητή του τον Υποσμηναγό Χ.Νεοχωρίτη, για πτήση περιπολίας και εντοπισμού ανταρτικών θέσεων στην περιοχή.

Ενώ πετάει πάνω από το ερειπωμένο βλαχοχώρι Πάτημα, δέχεται αντιαεροπορικά πυρά και υποχρεώνεται σε αναγκαστική προσγείωση σε γειτονικό ακάλυπτο χώρο. Από το σημείο αυτό οι πληροφορίες για την τύχη των δύο αεροπόρων, του χειριστή Ταγκαλάκη και του παρατηρητή Νεοχωρίτη, είναι συγκεχυμένες και ασαφείς.

Σε λεύκωμα της αρμόδιας Δ/νσης του Γ.Ε.Α. (1951) αναφέρεται ότι «το αεροσκάφος ανεφλέγη και οι επιβαίνοντες απηνθρακώθησαν».

Από καταθέσεις αεροπόρων που πέταξαν στην περιοχή αμέσως μετά την κατάρριψη του αεροσκάφους του Ταγκαλάκη, αλλά και από μαρτυρίες που συνέλεξαν οι αδελφές του Γιούλα και Ασπασία, πληροφορούμαστε ότι οι δύο αεροπόροι εγκατέλειψαν το αεροσκάφος και κατέφυγαν στο γειτονικό δάσος, όπου τους συνέλαβαν οι αντάρτες.

Εκτέλεσαν επί τόπου τον σοβαρά τραυματισμένο Χαρ. Νεοχωρίτη,  ενώ τον Γιώργο Ταγκαλάκη τον μεταφέρανε, ζωντανό στο αρχηγείο τους στην περιοχή Ράμνομπορ, κι εκεί κάπου χάνονται οριστικά τα ίχνη του. Από πληροφορίες ανεπιβεβαίωτες, αφού του επιδείξανε νεκρούς και τραυματίες αντάρτες που ήταν θύματα αεροπορικών επιθέσεων, τον εκτελέσανε.

Πιστές στη ανάμνηση και στην ηρωική θυσία του ριψοκίνδυνου υποσμηναγού, οι αδελφές του Γιούλα και Ασπασία, εδώ και 75 χρόνια δεν έπαψαν στιγμή να τον αναζητούν, να τον μνημονεύουν, να τον τιμούν. Αξιοποίησαν πληροφορίες από πρώην συμπολεμιστές του, από παλαιούς αντάρτες, από αρχεία της εποχής, για να διακριβώσουν τον τρόπο και τον τόπο όπου άφησε την τελευταία του πνοή ο Γιώργος Ταγκαλάκης. Όποιος ακούει την ιστορία τους και τις γνωρίσει από κοντά, δεν αργεί να τις αντιστοιχίσει με τις ηρωικές αδελφές Αντιγόνη και Ισμήνη της τραγωδίας του Σοφοκλή, οι οποίες, κόντρα με τις απαγορεύσεις και με κίνδυνο της ζωής τους, πάσχιζαν να αποδώσουν τις μεταθανάτιες τιμές στον αδελφό τους Πολυνείκη.

Από το 1985, μετά από επίμονα αιτήματά τους, κατάφεραν να αποκτήσουν τη μικρή έκταση όπου καταρρίφθηκε το αεροσκάφος, την περιέφραξαν, την περιποιήθηκαν, φύτεψαν δέντρα και τριανταφυλλιές, έχτισαν το εξωκλήσι του Αγ. Γεωργίου και το μνημείο, που έγινε πλέον και οικογενειακός τάφος με τα οστά των γονιών τους και έρχονται κάθε χρόνο να τελέσουν το ετήσιο μνημόσυνο του αγαπημένου τους αδελφού.

Περιποιητικότατες και απροσποίητα καλοσυνάτες η Γιούλα και η Ασπασία Ταγκαλάκη, σε υποδέχονται πάντα με την ευγένεια, την ευπρέπεια και την εγκαρτέρηση αποτυπωμένες στο βλέμμα και στην ψυχή τους, πάντα με τον καλό τους λόγο, χωρίς αναθέματα και κατάρες, αλλά με την επίμονη προτροπή στα χείλη τους: Ποτέ Πόλεμος! Ποτέ εμφύλιος Πόλεμος!

Τις γνωρίζω εδώ και δυο δεκαετίες περίπου και κάθε χρόνο που επισκέπτομαι το χώρο και τις συναντώ, διδάσκομαι από την υπομονή και την ψυχική τους αντοχή και εμπνέομαι από την πίστη τους στο Θεό, από την καρτερία και την απροσποίητη αγαθή τους προαίρεση προς ό,τι κακό συνέβη στον αδελφό τους και στον τόπο.  

Ας είναι η μνήμη αιωνία των ηρωικών αεροπόρων και ο Θεός να χαρίζει στη Γιούλα και την Ασπασία Ταγκαλάκη πολλά ακόμα έτη υγείας, υπομονής και ψυχικής αντοχής να τιμούν τον αδελφό τους, τον Υποσμηναγό Γιώργο Ταγκαλάκη.