....

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η «ΤΕΛΕΙΑ» ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ; ΤΗΣ ΕΥΗΣ ΡΟΔΑ

 

Η ζωή μας είναι μια ατέλειωτη αλυσίδα αποφάσεων, άλλοτε συνειδητών και άλλοτε μη συνειδητών, σημαντικών και μη σημαντικών, ατομικών, οικογενειακών ή συλλογικών. Κάποιες αποφάσεις αφορούν τον εαυτό μας, ενώ κάποιες αφορούν τους άλλους. Όταν πρόκειται για καθημερινές, μικρής σημασίας αποφάσεις, (όπως για παράδειγμα αν θα πιούμε καφέ ή τσάι ή αν θα φορέσουμε ετούτο ή εκείνο), οποιαδήποτε κι αν είναι η επιλογή μας, δεν θα επιβαρυνθούμε με κάποιο σοβαρό υλικό και ψυχικό «κόστος» ή «απώλεια» στη ζωή μας.

Τα πράγματα περιπλέκονται όμως, όταν το δίλημμα αφορά σε σοβαρά και καθοριστικά ζητήματα, οπότε η λήψη απόφασης αποτελεί ένα δύσκολο εγχείρημα, για το οποίο κάθε άτομο έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες και τη δική του τακτική και μέθοδο. Θα λέγαμε ότι είναι μια «προσωπική υπόθεση», αφού κανένα άτομο δεν είναι ίδιο με το άλλο και παρουσιάζει διαφορετική συμπεριφορά σε όμοιες καταστάσεις ή μπροστά σε όμοια προβλήματα.

Ειδικότερα, η λήψη εκπαιδευτικής ή επαγγελματικής απόφασης, θεωρείται την τελευταία δεκαετία, όλο και περισσότερο, μια πολυδιάστατη και σύνθετη διαδικασία.  Κι αυτό γιατί ο σύγχρονος κόσμος της εργασίας δημιουργεί πολλαπλά επαγγελματικά μονοπάτια, τα οποία προκαλούν στο νέο άτομο αυξημένες δυσκολίες στη διερεύνηση των επιλογών του. Από τη μια οι πολυάριθμες αυτές επιλογές προκαλούν ενθουσιασμό, αλλά από την άλλη προκαλούν σύγχυση, άγχος ή και φόβο για μια λανθασμένη απόφαση, καθώς και αμφιβολίες ως προς το ποια είναι η καλύτερη δυνατή επιλογή, εφόσον αυτή  θα επηρεάσει ολόκληρη τη ζωή και το μέλλον του. Είναι αλήθεια, ότι από τις αποφάσεις που καλείται ο νέος να λάβει στην κρίσιμη ηλικία της εφηβείας, θα εξαρτηθεί κατά μεγάλο μέρος ο τρόπος ζωής του, η επαγγελματική του ικανοποίηση και επιτυχία, η δυνατότητα απασχόλησης, το αν θα αγαπήσει ή όχι την εργασία του, αν θα ταιριάζει στα ατομικά του χαρακτηριστικά, στις προσωπικές του φιλοδοξίες, στα ενδιαφέροντά του, στις αξίες του. Η εκλογή εκπαιδευτικής-επαγγελματικής κατεύθυνσης είναι στην ουσία εκλογή τρόπου ζωής: ο τόπος που θα ζήσει το άτομο, το μελλοντικό κοινωνικό και πολιτιστικό του περιβάλλον, οι οικονομικές του δυνατότητες, το είδος της οικογένειας που θα δημιουργήσει, το αν θα εξελίσσεται κατακόρυφα ή απλώς θα κινείται οριζόντια σε κάποια «εσωτερική αγορά εργασίας», το αν θα κατατάσσεται στο επιστημονικό, τεχνικό, ειδικευμένο ή ανειδίκευτο δυναμικό εργασίας κ.λπ. Γίνεται φανερό από τα παραπάνω ότι οι εκπαιδευτικές-επαγγελματικές αποφάσεις του ατόμου είναι  από τις πιο σημαντικές αποφάσεις της ζωής. 

Σκοπός, λοιπόν, των γονέων, των ειδικών Εκπαιδευτικών στον Επαγγελματικό Προσανατολισμό και των Συμβούλων Σταδιοδρομίας είναι να βοηθήσουν το νεαρό άτομο, τον μαθητή στην περίπτωση του σχολείου, να παίρνει συνετές, σωστές και καλές αποφάσεις. Το ερώτημα που ανακύπτει όμως είναι: Ποια απόφαση θεωρείται «σωστή», «καλή» και «συνετή» σήμερα, εφόσον τα αποτελέσματα της απόφασης θα κριθούν μετά από πολλά χρόνια; Δεν είναι εύκολη η απάντηση. Γενικά, συνετή θεωρείται η απόφαση αν τα αποτελέσματά της είναι ωφέλιμα για το άτομο και την κοινωνία, πράγμα το οποίο δεν μπορούμε να γνωρίζουμε στο παρόν. Εντελώς συμβατικά, λέμε τουλάχιστον ότι μια απόφαση είναι «καλή», όταν λαμβάνεται με τον σωστό τρόπο. Ωστόσο, και ο τρόπος λήψης απόφασης πρέπει να ιδωθεί υπό το πρίσμα των ατομικών διαφορών, μια που κάθε άτομο υιοθετεί τον δικό του διαφορετικό τρόπο.

Όποιον τρόπο κι αν έχει υιοθετήσει ο νέος ή η νέα κατά τη διαδικασία λήψης επαγγελματικής απόφασης, δεν θα πρέπει να αγνοεί τις ραγδαίες κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές των τελευταίων ετών, που διαμορφώνουν ένα νέο εργασιακό τοπίο με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (Αργυροπούλου, 2017). Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα, τα τυχαία, απρογραμμάτιστα και συμπτωματικά συμβάντα, καθώς και τα συναισθήματα και ο ρόλος του πλαισίου εντός του οποίου λαμβάνεται η απόφαση,  μπορεί να επηρεάσουν σε σημαντικό βαθμό τις επιλογές και να οδηγήσουν σε επαγγελματικά μονοπάτια που πιθανόν στο μέλλον να εξελιχθούν σε λεωφόρους.

Άλλωστε, σταδιακά αμφισβητούνται οι απόψεις ότι οι επαγγελματικές αποφάσεις του ατόμου καθορίζουν στον μέγιστο βαθμό την έκβαση της ζωής του, καθώς παρατηρείται ότι μια απόφαση μπορεί είτε να μετατραπεί είτε να αντικατασταθεί από μια άλλη στο μέλλον. Υπό αυτό το πρίσμα, το άτομο χρειάζεται να αξιολογήσει χωρίς άγχος, τόσο τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζει την απόφαση, όσο και να διερευνήσει τις δυσκολίες που επηρεάζουν τη διαδικασία της επιλογής, έχοντας πάντα υπόψη ότι μια «επιτυχημένη» σταδιοδρομία, μπορεί μεν να μην είναι αποτέλεσμα ορθολογικού και συνειδητού τρόπου σκέψης και δράσης, αλλά σίγουρα είναι αποτέλεσμα αλυσιδωτών «επιτυχημένων» αποφάσεων.

*Η Εύη Ροδά είναι Εκπαιδευτικός, πτυχιούχος Νομικής ΑΠΘ, MSc στην Εκπαιδευτική Διοίκηση και Ηγεσία από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και τελειόφοιτη του Προγράμματος Εξειδίκευσης στη Συμβουλευτική και τον Προσανατολισμό από την ΑΣΠΑΙΤΕ.

e-mail: rodaevi@gmail.com


 

Κατηγορία: 

Σχόλια - Facebook Comments