ΤΡΙΑ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΈΛΛΗΝΕΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΟΥΣ ΠΟΝΟΥΣ

Περισσότεροι από τρία εκατομμύρια Έλληνες ταλαιπωρούνται από κάποια μορφή Χρόνιου Πόνου.

Και ενώ, υπό φυσιολογικές συνθήκες, κάθε χρόνιος πόνος θα αντιμετωπίζονταν ως απλό ιατρικό πρόβλημα, έχει παρατηρηθεί από την κλινική εμπειρία ότι κάτω από συνθήκες έντονου άγχους και εργασιακής ανασφάλειας μπορεί να εξελιχθεί σε σοβαρή χρόνια νόσο, με σοβαρές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής του πάσχοντος αλλά και των οικείων του.

Οποιοσδήποτε πόνος στο σώμα του ανθρώπου ξεκινά από την περιφέρεια (δέρμα, εσωτερικά όργανα) και καταλήγει στον εγκέφαλο. Ο εγκέφαλος, αφού ενημερωθεί και αξιολογήσει τον πόνο, αντιδρά είτε θετικά μειώνοντας την έντασή του, είτε αρνητικά απλώνοντας το ερέθισμα σε άλλες περιοχές του, μετατρέποντας έτσι μια απλή αίσθηση σε συναίσθημα που περιέχει δυσάρεστες παραμέτρους, π.χ. άγχος, οργή κ.α.

Ο πόνος τελικά είναι μια σωματική προστατευτική αίσθηση, η οποία, όμως, όταν χρονίσει, οδηγεί στην απραξία, στην κοινωνική απομόνωση και τελικά στην φαρμακευτική εξάρτηση.

Χρόνιος πόνος είναι αυτός που διαρκεί περισσότερο από τρείς μήνες. Ενώ ο οξύς ή μικρής διάρκειας πόνος είναι σαφώς προστατευτικός και προειδοποιεί το άτομο για κάποια δυσλειτουργία του οργανισμού του, ο χρόνιος πόνος δεν είναι καθόλου χρήσιμος και όπως πίστευαν οι αρχαίοι, αποτελεί την τιμωρία των θεών στους ανθρώπους.

Υπάρχουν πολλά είδη χρόνιου πόνου. Ο πιο συχνός είναι ο νευροπαθητικός, δηλαδή ο πόνος που οφείλεται σε κάποια βλάβη μιας περιοχής του νευρικού συστήματος. Πιο περίπλοκος, όμως, είναι ο περιφερικός νευροπαθητικός πόνος, δηλαδή αυτός που εντοπίζεται στα περιφερικά νεύρα. Οι εκτιμήσεις για τον χρόνιο πόνο, με βάση τα διεθνή δεδομένα, αναφέρουν ότι από αυτόν πάσχει περίπου το 30% του πληθυσμού των αναπτυγμένων χωρών5,6,7.

Παραδείγματα τέτοιου είδους πόνου αποτελούν:

· η χρόνια οσφυαλγία,

· η χρόνια ισχιαλγία

· το αυχενικό σύνδρομο

· η διαβητική νευροπάθεια

· η χρόνια οστεοαρθρίτιδα των γονάτων

· η μεθερπητική νευραλγία

· ο καρκινικός πόνος

· ο μετεγχειρητικός πόνος κ.α.

Η θεραπεία όλων αυτών των επώδυνων συνδρόμων είναι εξαιρετικά δύσκολη. Αρκεί να αναφέρει κανείς ότι εάν κάποιος χρησιμοποιήσει όλες τις υπάρχουσες θεραπείες, ακόμη και σε συνδυασμούς, τότε θα κατορθώσει να βελτιώσει μόνο το 50% του πόνου και στο 50% των ασθενών. Οι υπόλοιποι θα εξακολουθήσουν να πονούν.

Πλήγμα για την ψυχική υγεία

Στατιστικές δείχνουν ότι άτομα που έπασχαν από χρόνιο πόνο, είχαν τρεις φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν διαταραχές της διάθεσης και αδυναμία ελέγχου του άγχους1. Επιπλέον:

• Άτομα που έπασχαν από κατάθλιψη είχαν τρεις φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να εξελίξουν έναν οξύ πόνο σε χρόνιο1. Κάτι που φαίνεται να συμβαίνει όλο και συχνότερα τα τελευταία χρόνια, με δεδομένο ότι η οικονομική ανασφάλεια και η ανεργία συνδέονται άμεσα με την κατάθλιψη.

• Η πιο συχνή μορφή χρόνιου πόνου είναι αυτή που χαρακτηρίζει τη χρόνια οσφυαλγία, μια νόσο από την οποία πάσχει το 1/3 του πληθυσμού των αναπτυγμένων χωρών1. Οι στατιστικές λένε ότι μόνο το 40% από αυτές έχουν κάποιο συγκεκριμένο αίτιο, ενώ το 30% από αυτές οφείλονται σε ψυχολογικά αίτια4. Ο ασθενής αυτός παρουσιάζει κλινικά, πλην της έντονης οσφυαλγίας: αϋπνίες,ανορεξία, αίσθημα χρόνιας κόπωσης, ευερεθιστότητα,χρόνιο άγχος καιπολλά άλλα καταθλιπτικά συμπτώματα, με τελικό αποτέλεσμα την προοδευτική επιδείνωση της ποιότητας της ζωής του.

Ο συνδυασμός αντικαταθλιπτικών φαρμάκων και αναλγητικών ήταν η μέχρι σήμερα προτεινόμενη θεραπευτική λύση. Το πρόβλημα όμως είναι ότι τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα, σε χρόνια χορήγηση, έχουν σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες. Αρα τίθεται το ερώτημα: Μήπως σε τέτοιες καταστάσεις μια στοχευμένη τοπική και αποτελεσματική αναλγητική θεραπεία θα αποτελούσε μια πιο εύκολη και ασφαλή θεραπευτική λύση;

Στις μέρες μας, οι δυνατότητες της θεραπευτικής φαίνονται σημαντικά βελτιωμένες. Και αυτό χάρη στη σύγχρονη φαρμακολογία, η οποία συνδυάζει εντυπωσιακά τα ευρήματα τηςμοριακής βιολογίας με αυτά της τεχνολογίας αιχμής. Παράλληλα, όμως, η θεραπευτική επανεξετάζει τις παλαιές, τεκμηριωμένες από την μακροχρόνια εμπειρία, θεραπείες και προσπαθεί να τις ερμηνεύσει και να βελτιώσει την απόδοσή τους.

Μια τέτοια προσπάθεια έχει να κάνει με την εδώ και 6.000 χρόνια γνωστή από τους Μάγια κόκκινη πιπεριά, η οποία έχει αναλγητικές ιδιότητες, και γι αυτό την χρησιμοποιούσαν για οδοντικούς και άλλους πόνους. Την πιπεριά - όπως και άλλα φυτά της Κεντρικής Αμερικής - την έφερε ο γιατρός του Κολόμβου στην Ευρώπη. Γύρω στο 1800 μ.Χ. οι γιατροί της εποχής χρησιμοποιούσαν ήδη την αλοιφή της πιπεριάς σαν παυσίπονο στους πόνους των αρθρώσεων και των μυών. Μια πρακτική που εφαρμόζεται μέχρι σήμερα με πολύ καλά αποτελέσματα.

Εκτός από την κόκκινη πιπεριά, που αποτελεί ισχυρότατο αναλγητικό, άλλα παραδείγματα γνωστών αναλγητικών φαρμάκων που προήλθαν από φυτά είναι η ασπιρίνη, που προέρχεται από την ιτιά, αλλά κυρίως το όπιο, ισχυρό αναλγητικό φάρμακο, που προήλθε από την παπαρούνα.